dinsdag 17 mei 2011
Hoe worden de nieuwe acteurs van James Bond geïntroduceerd op Amerikaanse filmposters?
In dit essay kijken we naar vier Amerikaanse filmposters waar een nieuwe James Bond acteur geintroduceerd wordt: DR NO, LIVE AND LET DIE, GOLDENEYE en CASINO ROYALE. Aan de hand van de theorie van Kress en van Leeuwen worden de elementen op de poster geanalyseerd en verbonden aan de context van de film. Er wordt gekeken in hoeverre de filmposter de film representeert en hoe de elementen in verhouding tot elkaar staan. In de conclusie worden de posters vergeleken en wordt er mogelijk een ontwikkeling herkend.
DR NO
Deze poster is opgebouwd uit verschillende elementen. Bovenaan een tekstblok waarbij het hoofdpersonage James Bond geïntroduceerd wordt, met daaronder een groot uitroepteken. Er wordt verwezen naar het genre, waardoor we weten dat het hier om een spionagefilm gaat.
Daaronder wordt een code-007- afgebeeld, verwerkt in symbool van een pistool.
Centraal op de poster zien we James Bond en vier vrouwelijke figuren. Van een grotere naar een kleinere schaal. De vier vrouwen die afgebeeld worden zijn allen personages in de film. De vrouw in het geel is Honey Ryder, gespeeld door Ursula Andress, die door James Bond een aantal keren uit de klauwen van bad guy Dr No moet worden gered. De vrouw in het blauw is een helper van Dr No die James Bond verleidt om hem in de val te lokken. De vrouw in het oranje wordt in het begin van de film verleid door James, ze heeft als enige functie om de kijker te laten zien dat James Bond weet hoe hij een vrouw moet verleiden. De vierde vrouw (in het rood) heeft een klein rolletje als fotograaf die tegen betaling James Bond bespioneert.
Interessant is dat de individuele rollen van de vrouwen, de gele vrouw) niet zo belangrijk zijn. Vrouwen en verleiding zijn hier belangrijker dan de individuele rollen (behalve bij Honey Ryder).
We zien onder de personages afbeeldingen van opvallende scenes uit de film, zoals radioactiviteit, Bond met Honey Ryder op het strand, tweede afbeelding van links; Bond met Honey Ryder, rechterafbeelding; een feest op Jamaica, derde afbeelding van links; James Bond aan de goktafel met een sigaar in zijn mond, vierde afbeelding van links.
Daaronder zien we een tekstbalk met bovenaan weer een introducerende tekst ‘The first James Bond Film Adventure'. Daaronder staat de schrijver van de James Bond verhalen, Ian Fleming en de filmtitel DR. NO in het rood.
Rechts in de tekstbalk staat een uitleg van de code 007. Het is de persoonlijke ‘special agent’ code van het hoofdpersonage James Bond. Hiermee wordt zijn ‘license to kill’ aangegeven. Hiermee wordt een uitleg gegeven van de code 007 die bovenaan de poster staat.
Bij de grafische vormgeving valt op dat veel van de tekst in het rood is afgedrukt. Hier gaat de aandacht naar uit. Het zwarte tekstblokje heeft een zakelijke, informatieve functie. De typografie is ook zakelijk en informatief.
De bonte kleuren op de poster zijn een stijlkenmerk van ontwerper Mitchell Hooks, een Amerikaanse ontwerper. Hij deed ook het ontwerp van de poster voor LIVE AND LET DIE.
De compositie van deze poster zegt heel veel over de informatiewaarde van de elementen. De figuur van James Bond heeft op deze poster salience. Zijn figuur overlapt de andere afbeeldingen. Bovendien is hij links geplaatst en als grootste afgebeeld ten opzichte van de andere figuren. James Bond springt dus het meeste in het oog.
De naam van deze eerste acteur Sean Connery wordt alleen in de credits-sectie vermeld. De nadruk wordt hier niet gelegd op de acteur. Dit kan zijn omdat Sean Connery nog geen grote naamsbekendheid had in de Verenigde Staten ten tijde van deze film1 . Het is ook mogelijk dat Connery bang was dat zijn naam slechts nog geassocieerd zou worden met James Bond en dat mogelijke andere rollen hiermee in gevaar zouden komen.
LIVE AND LET DIE
De meeste elementen op deze poster zijn binnen een rechthoekig kader geplaatst. Andere elementen overlappen dit kader. Bovenaan in het kader is een tekstblok geplaatst waarin de filmproducent en regisseur de acteur Roger Moore als James Bond en de filmtitel introduceert. Roger Moore wordt hier prominent vermeld. Opvallend is dat de twee ‘0’s’ in de naam van Roger Moore samen met een pistool, het symbool 007 vormen, weliswaar in verticale richting. De ‘i’ van ‘let die’, vormt een mes.
Onder de tekst wordt James Bond centraal afgebeeld voor een explosie. Hij staat voor vijf tarokaarten waar figuren zijn afgebeeld op een kleinere schaal dan James Bond. Vanaf zijn borst wordt Bond overlapt door een vrouwelijk figuur, zittend op een raket.
Tarotkaarten spelen een belangrijke rol in de film. Bond begint in deze film een verhouding met Solitaire (de vrouw in het midden van de afbeelding, onder Bond), een waarzegster die door middel van tarotkaarten eerst Kananga, de bad guy, helpt. Later stapt zij over naar de kant van Bond.
Op de kaarten zijn de afbeeldingen te zien van twee onbekende vrouwen (de eerste van links en de tweede van rechts) en van twee personages uit de film. De man met de hoed is Baron Samedi, een Voodoo koning die werkt voor Dr. Kananga, de bad guy. De zwarte vrouw rechts is Rosie Carver, zij speelt een klein rolletje in de film als onhandige agente die door James Bond verleid wordt maar uiteindelijk ook voor Dr. Kanaga blijkt te werken.
Onder de tarokaarten zien we een aaneenschakeling van gebeurtenissen uit de film. Deze spelen zich af binnen één scene. De tarokaarten en de scenes overlappen het rechthoekige kader in de compositie. Bovendien zit er veel dynamiek en kleur in de elementen, waardoor ze naar voren komen ten opzichte van de tekst en de credits die eronder staan.
De opvallende bonte kleuren laat ontwerper Mitchell Hooks ook weer terugkomen op deze poster. LIVE AND LET DIE is duidelijk met dezelfde stijlkenmerken gemaakt als de poster van DR NO.
Opvallend aan de poster in vergelijking met de andere drie posters is dat de naam van Roger Moore hier wel prominent op staat. Een verklaring hiervoor kan zijn dat Roger Moore al enige faam genoot op het moment dat hij als James Bond werd aangenomen.
De houding van Bond op deze poster is in vergelijking met de DR NO-poster minder nonchalant. Bond kijkt vastberaden en zijn lacherigheid is ook verdwenen. Deze houding is echter niet nieuw bij Roger Moore: op de posters voor YOU ONLY LIVE TWICE en DIAMONDS ARE FOREVER staat Connery ook al in soortgelijke pose2.
GOLDENEYE
In het bovenste gedeelte van de afbeelding staan drie personages in een close up afgebeeld. Centraal de figuur van James Bond en aan zijn beide kanten een vrouw. De linkervrouw heeft in de film de rol van helper van James Bond, de rechtervrouw is een bad guy. Dat verklaart waarom ze beiden aan een kant van Bond zijn afgebeeld.
Het opvallendste verschil met de andere twee posters is de manier waarop de vrouwen zijn afgebeeld en hoe ze in verhouding tot James Bond staan. De twee vrouwen staan prominent op de poster, maar waar bij de twee oudere posters de vrouwenlichamen nog een belangrijke plek innamen, zijn hier alleen de gezichten zichtbaar. In deze film staan beide vrouwen een stuk sterker in hun schoenen dan in DR NO en in LIVE AND LET DIE. Waar ze in deze films vaak als hulpeloze wezens werden weggezet, zijn de vrouwen in GOLDENEYE een stuk minder afhankelijk van Bond (de linkervrouw is een wetenschapper, de rechtervrouw is een maniakaal personage dat mensen vermoordt met haar onderbenen).
Onder de figuren staan een aantal afbeeldingen die verwijzen naar gebeurtenissen in de film. Naast een aantal explosies zien we een digitale kaart van Rusland, een land waarin een belangrijk deel van de film zich afspeelt.
De grote schotel is een locatie in de film. De helikopter, een brandend vliegtuig en de sportauto komen allemaal ook in de film voor.
Er staat ook nog een kleine afbeelding van een vrouw op. Dit is Natalya, dezelfde vrouw die ook links in close-up op de poster staat.
Verder zien we Pierce Brosnan nog rennend op de foto staan, en zien we nog een vreemde explosie (bij de kaart van Rusland) die waarschijnlijk verwijst naar de mogelijkheid die een terroristische organisatie in de film heeft om met behulp van een satelliet op afstand een stad op te blazen.
GOLDENEYE is de eerste James Bond film die gemaakt werd na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Er werd bij het maken van deze film getwijfeld aan de relevantie van Bond, omdat zijn vijanden meestal communisten waren.3
Er staan meer actie-elementen op deze poster dan op de LIVE AND LET DIE-poster. Een verschil is ook dat er op deze poster geen samenhang is tussen de elementen, waarbij bij de LIVE AND LET DIE-poster ervoor gekozen werd om één scene uit te beelden.
Achter de afbeeldingen, in het vuur van de explosie rijst het symbool 007 op. Opnieuw samen met het pistool, zoals we dat ook op de vorige posters zagen.
Onder de afbeeldingen staat de eerste credit, met de belangrijkste namen van de regisseur, acteur, schrijver en filmtitel. Vervolgens wordt de titel herhaald in gouden, blinkende letters, met een ring om ‘eye’ van GOLDENEYE.
Daaronder staat de tagline No Limits. No Fears. No Substitutes. ‘No Substitutes’ zou kunnen staan voor de gedachte dat niemand Bond kan vervangen, ook niet na zo’n lange tijd van afwezigheid (er was al 6 jaar geen Bondfilm meer gemaakt toen Goldeneye uitkwam)
Hieronder staan nog meer credits, waarbij duidelijk wordt dat er meer aandacht uitgaat naar de crew, dan bij voorgaande posters.
Aan de hand van de typografie en de vele actie scenes, kunnen we afleiden, dat er bij deze poster meer nadruk ligt op het spektakel en de actie van de film. De ontwerper hebben we niet kunnen traceren. Is de filmmaatschappij verantwoordelijk voor het commercieel-ogende ontwerp.
De nieuwe acteur Pierce Brosnan, was al vanaf de jaren ’80 een gewilde James Bond, maar kon wegens andere verplichtingen pas vanaf 1995 ingezet worden. Zijn bekendheid was nog niet groot genoeg om het in te zetten als reclamestunt op deze poster.
CASINO ROYALE
Op deze poster neemt de figuur van James Bond een centrale en dominante plaats in. Hij is uitgestrekt in over de hele lengte van de poster en overlapt de andere afbeeldingen. Links van hem, tevens over de hele lengte, zien we het symbool 007 met het pistool terugkomen.
Het vrouwenlichaam is minder aanwezig dan op oudere posters. We zien rechts van James Bond slechts het silhouet van een vrouw. In het silhouet zien we een gebouw met daarop de titel van de film, die verwijst naar de belangrijkste locatie. Onder in het silhouet zien we een auto, die vermoedelijk aan James Bond verbonden is. In vergelijking met de andere posters zijn hier opvallend weinig elementen aanwezig die het verhaal representeren.
De nadruk ligt op de personage James Bond. Dit heeft mogelijk te maken met het belangrijkste verschil met de andere films: CASINO ROYALE draait om de ontwikkeling van het karakter James Bond. Dit geven de schrijvers van de film ook aan in ‘Becoming Bond’, een documentaire over het casten van Daniel Craig als de nieuwe James Bond. Zij geven aan dat James Bond normaal gesproken geen psychologische ontwikkeling doormaakt in zijn films. In CASINO ROYALE is dit volgens hen wel het geval. De keuze voor de acteur Daniel Graig is om het personage meer diepte te kunnen geven. In vorige films zagen we James Bond als een gecontroleerde versie, die weinig van zichzelf prijsgeeft. Daniel Graig geeft de rol meer rauwheid en menselijkheid, aldus de schrijvers in ‘Becoming Bond’. Dit zien we ook aan de loshangende stropdas op deze poster. Dit is een belangrijk verschil in stijl met de posters uit 1962 en 1973. Er wordt hier wellicht verwezen naar de slordigheid of onbezonnenheid van de jonge James Bond in de film. Bond gaat in het begin van de film een keer de mist in wanneer hij zijn baas in verlegenheid brengt door een aantal internationale regels te overtreden met extreme roekeloosheid.
Conclusie
Er lijkt op de posters niet zoveel aandacht uit te gaan naar het feit dat James Bond voor het eerst vertolkt wordt door een nieuwe acteur, met uitzondering van LIVE AND LET DIE met Roger Moore, omdat deze acteur al een grote sterrenstatus had verweven. Hoewel de James Bond-posters door de jaren heen een ontwikkeling hebben doorgemaakt, met name op het gebied van de afbeelding van de vrouw, lijkt het niet uit te maken wanneer er een nieuwe acteur ten tonele komt. Het promoten van de Bond-franchise zelf is belangrijker in de posters.
Noot: Het symbool 007 samen met het pistool krijgt op elke poster uit deze analyse terug op een prominente plek. Het is immers bepalend voor de identiteit van James Bond. Zoals op de allereerste poster uitgelegd werd.
Endnote
1 Voor posters van deze twee bondfilms zie IMDB, http://www.imdb.com/title/tt0066995/ en http://www.imdb.com/media/rm1235204608/tt0062512 (laatst geraadpleegd: 13-05-2011)
2 Voor posters van deze twee bondfilms zie IMDB, http://www.imdb.com/title/tt0066995/ en http://www.imdb.com/media/rm1235204608/tt0062512 (laatst geraadpleegd: 13-05-2011)
3 http://en.wikipedia.org/wiki/James_Bond_(film_series)
Referenties
Becoming Bond, Rob Done (regie), Special Treats Production Company, 2006, via Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=FbHyAwiXa1U (laatst geraadpleegd, 15-5-2011).
CASINO ROYALE (2008), Martin Campbell (regie), Columbia Pictures.
DR NO (1962), Terence Young (regie), Eon Productions.
GOLDENEYE (1995), Martin Campbell (regie), Eon Productions.
Inside live and let die, John Cork (regie), MGM Home Entertainment, 1999, via Youtube : http://www.youtube.com/watch?v=TdD1BPTeFwA&feature=related
LIVE AND LET DIE (1973), Guy Hamilton (regie), Eon Productions.
Kress, Gunther and Theo van Leeuwen, Reading Images, The Grammar of Visual Design, Londen/New York (Routlegde) 2006.
DR NO
Deze poster is opgebouwd uit verschillende elementen. Bovenaan een tekstblok waarbij het hoofdpersonage James Bond geïntroduceerd wordt, met daaronder een groot uitroepteken. Er wordt verwezen naar het genre, waardoor we weten dat het hier om een spionagefilm gaat.
Daaronder wordt een code-007- afgebeeld, verwerkt in symbool van een pistool.
Centraal op de poster zien we James Bond en vier vrouwelijke figuren. Van een grotere naar een kleinere schaal. De vier vrouwen die afgebeeld worden zijn allen personages in de film. De vrouw in het geel is Honey Ryder, gespeeld door Ursula Andress, die door James Bond een aantal keren uit de klauwen van bad guy Dr No moet worden gered. De vrouw in het blauw is een helper van Dr No die James Bond verleidt om hem in de val te lokken. De vrouw in het oranje wordt in het begin van de film verleid door James, ze heeft als enige functie om de kijker te laten zien dat James Bond weet hoe hij een vrouw moet verleiden. De vierde vrouw (in het rood) heeft een klein rolletje als fotograaf die tegen betaling James Bond bespioneert.
Interessant is dat de individuele rollen van de vrouwen, de gele vrouw) niet zo belangrijk zijn. Vrouwen en verleiding zijn hier belangrijker dan de individuele rollen (behalve bij Honey Ryder).
We zien onder de personages afbeeldingen van opvallende scenes uit de film, zoals radioactiviteit, Bond met Honey Ryder op het strand, tweede afbeelding van links; Bond met Honey Ryder, rechterafbeelding; een feest op Jamaica, derde afbeelding van links; James Bond aan de goktafel met een sigaar in zijn mond, vierde afbeelding van links.
Daaronder zien we een tekstbalk met bovenaan weer een introducerende tekst ‘The first James Bond Film Adventure'. Daaronder staat de schrijver van de James Bond verhalen, Ian Fleming en de filmtitel DR. NO in het rood.
Rechts in de tekstbalk staat een uitleg van de code 007. Het is de persoonlijke ‘special agent’ code van het hoofdpersonage James Bond. Hiermee wordt zijn ‘license to kill’ aangegeven. Hiermee wordt een uitleg gegeven van de code 007 die bovenaan de poster staat.
Bij de grafische vormgeving valt op dat veel van de tekst in het rood is afgedrukt. Hier gaat de aandacht naar uit. Het zwarte tekstblokje heeft een zakelijke, informatieve functie. De typografie is ook zakelijk en informatief.
De bonte kleuren op de poster zijn een stijlkenmerk van ontwerper Mitchell Hooks, een Amerikaanse ontwerper. Hij deed ook het ontwerp van de poster voor LIVE AND LET DIE.
De compositie van deze poster zegt heel veel over de informatiewaarde van de elementen. De figuur van James Bond heeft op deze poster salience. Zijn figuur overlapt de andere afbeeldingen. Bovendien is hij links geplaatst en als grootste afgebeeld ten opzichte van de andere figuren. James Bond springt dus het meeste in het oog.
De naam van deze eerste acteur Sean Connery wordt alleen in de credits-sectie vermeld. De nadruk wordt hier niet gelegd op de acteur. Dit kan zijn omdat Sean Connery nog geen grote naamsbekendheid had in de Verenigde Staten ten tijde van deze film1 . Het is ook mogelijk dat Connery bang was dat zijn naam slechts nog geassocieerd zou worden met James Bond en dat mogelijke andere rollen hiermee in gevaar zouden komen.
LIVE AND LET DIE
De meeste elementen op deze poster zijn binnen een rechthoekig kader geplaatst. Andere elementen overlappen dit kader. Bovenaan in het kader is een tekstblok geplaatst waarin de filmproducent en regisseur de acteur Roger Moore als James Bond en de filmtitel introduceert. Roger Moore wordt hier prominent vermeld. Opvallend is dat de twee ‘0’s’ in de naam van Roger Moore samen met een pistool, het symbool 007 vormen, weliswaar in verticale richting. De ‘i’ van ‘let die’, vormt een mes.
Onder de tekst wordt James Bond centraal afgebeeld voor een explosie. Hij staat voor vijf tarokaarten waar figuren zijn afgebeeld op een kleinere schaal dan James Bond. Vanaf zijn borst wordt Bond overlapt door een vrouwelijk figuur, zittend op een raket.
Tarotkaarten spelen een belangrijke rol in de film. Bond begint in deze film een verhouding met Solitaire (de vrouw in het midden van de afbeelding, onder Bond), een waarzegster die door middel van tarotkaarten eerst Kananga, de bad guy, helpt. Later stapt zij over naar de kant van Bond.
Op de kaarten zijn de afbeeldingen te zien van twee onbekende vrouwen (de eerste van links en de tweede van rechts) en van twee personages uit de film. De man met de hoed is Baron Samedi, een Voodoo koning die werkt voor Dr. Kananga, de bad guy. De zwarte vrouw rechts is Rosie Carver, zij speelt een klein rolletje in de film als onhandige agente die door James Bond verleid wordt maar uiteindelijk ook voor Dr. Kanaga blijkt te werken.
Onder de tarokaarten zien we een aaneenschakeling van gebeurtenissen uit de film. Deze spelen zich af binnen één scene. De tarokaarten en de scenes overlappen het rechthoekige kader in de compositie. Bovendien zit er veel dynamiek en kleur in de elementen, waardoor ze naar voren komen ten opzichte van de tekst en de credits die eronder staan.
De opvallende bonte kleuren laat ontwerper Mitchell Hooks ook weer terugkomen op deze poster. LIVE AND LET DIE is duidelijk met dezelfde stijlkenmerken gemaakt als de poster van DR NO.
Opvallend aan de poster in vergelijking met de andere drie posters is dat de naam van Roger Moore hier wel prominent op staat. Een verklaring hiervoor kan zijn dat Roger Moore al enige faam genoot op het moment dat hij als James Bond werd aangenomen.
De houding van Bond op deze poster is in vergelijking met de DR NO-poster minder nonchalant. Bond kijkt vastberaden en zijn lacherigheid is ook verdwenen. Deze houding is echter niet nieuw bij Roger Moore: op de posters voor YOU ONLY LIVE TWICE en DIAMONDS ARE FOREVER staat Connery ook al in soortgelijke pose2.
GOLDENEYE
In het bovenste gedeelte van de afbeelding staan drie personages in een close up afgebeeld. Centraal de figuur van James Bond en aan zijn beide kanten een vrouw. De linkervrouw heeft in de film de rol van helper van James Bond, de rechtervrouw is een bad guy. Dat verklaart waarom ze beiden aan een kant van Bond zijn afgebeeld.
Het opvallendste verschil met de andere twee posters is de manier waarop de vrouwen zijn afgebeeld en hoe ze in verhouding tot James Bond staan. De twee vrouwen staan prominent op de poster, maar waar bij de twee oudere posters de vrouwenlichamen nog een belangrijke plek innamen, zijn hier alleen de gezichten zichtbaar. In deze film staan beide vrouwen een stuk sterker in hun schoenen dan in DR NO en in LIVE AND LET DIE. Waar ze in deze films vaak als hulpeloze wezens werden weggezet, zijn de vrouwen in GOLDENEYE een stuk minder afhankelijk van Bond (de linkervrouw is een wetenschapper, de rechtervrouw is een maniakaal personage dat mensen vermoordt met haar onderbenen).
Onder de figuren staan een aantal afbeeldingen die verwijzen naar gebeurtenissen in de film. Naast een aantal explosies zien we een digitale kaart van Rusland, een land waarin een belangrijk deel van de film zich afspeelt.
De grote schotel is een locatie in de film. De helikopter, een brandend vliegtuig en de sportauto komen allemaal ook in de film voor.
Er staat ook nog een kleine afbeelding van een vrouw op. Dit is Natalya, dezelfde vrouw die ook links in close-up op de poster staat.
Verder zien we Pierce Brosnan nog rennend op de foto staan, en zien we nog een vreemde explosie (bij de kaart van Rusland) die waarschijnlijk verwijst naar de mogelijkheid die een terroristische organisatie in de film heeft om met behulp van een satelliet op afstand een stad op te blazen.
GOLDENEYE is de eerste James Bond film die gemaakt werd na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Er werd bij het maken van deze film getwijfeld aan de relevantie van Bond, omdat zijn vijanden meestal communisten waren.3
Er staan meer actie-elementen op deze poster dan op de LIVE AND LET DIE-poster. Een verschil is ook dat er op deze poster geen samenhang is tussen de elementen, waarbij bij de LIVE AND LET DIE-poster ervoor gekozen werd om één scene uit te beelden.
Achter de afbeeldingen, in het vuur van de explosie rijst het symbool 007 op. Opnieuw samen met het pistool, zoals we dat ook op de vorige posters zagen.
Onder de afbeeldingen staat de eerste credit, met de belangrijkste namen van de regisseur, acteur, schrijver en filmtitel. Vervolgens wordt de titel herhaald in gouden, blinkende letters, met een ring om ‘eye’ van GOLDENEYE.
Daaronder staat de tagline No Limits. No Fears. No Substitutes. ‘No Substitutes’ zou kunnen staan voor de gedachte dat niemand Bond kan vervangen, ook niet na zo’n lange tijd van afwezigheid (er was al 6 jaar geen Bondfilm meer gemaakt toen Goldeneye uitkwam)
Hieronder staan nog meer credits, waarbij duidelijk wordt dat er meer aandacht uitgaat naar de crew, dan bij voorgaande posters.
Aan de hand van de typografie en de vele actie scenes, kunnen we afleiden, dat er bij deze poster meer nadruk ligt op het spektakel en de actie van de film. De ontwerper hebben we niet kunnen traceren. Is de filmmaatschappij verantwoordelijk voor het commercieel-ogende ontwerp.
De nieuwe acteur Pierce Brosnan, was al vanaf de jaren ’80 een gewilde James Bond, maar kon wegens andere verplichtingen pas vanaf 1995 ingezet worden. Zijn bekendheid was nog niet groot genoeg om het in te zetten als reclamestunt op deze poster.
CASINO ROYALE
Op deze poster neemt de figuur van James Bond een centrale en dominante plaats in. Hij is uitgestrekt in over de hele lengte van de poster en overlapt de andere afbeeldingen. Links van hem, tevens over de hele lengte, zien we het symbool 007 met het pistool terugkomen.
Het vrouwenlichaam is minder aanwezig dan op oudere posters. We zien rechts van James Bond slechts het silhouet van een vrouw. In het silhouet zien we een gebouw met daarop de titel van de film, die verwijst naar de belangrijkste locatie. Onder in het silhouet zien we een auto, die vermoedelijk aan James Bond verbonden is. In vergelijking met de andere posters zijn hier opvallend weinig elementen aanwezig die het verhaal representeren.
De nadruk ligt op de personage James Bond. Dit heeft mogelijk te maken met het belangrijkste verschil met de andere films: CASINO ROYALE draait om de ontwikkeling van het karakter James Bond. Dit geven de schrijvers van de film ook aan in ‘Becoming Bond’, een documentaire over het casten van Daniel Craig als de nieuwe James Bond. Zij geven aan dat James Bond normaal gesproken geen psychologische ontwikkeling doormaakt in zijn films. In CASINO ROYALE is dit volgens hen wel het geval. De keuze voor de acteur Daniel Graig is om het personage meer diepte te kunnen geven. In vorige films zagen we James Bond als een gecontroleerde versie, die weinig van zichzelf prijsgeeft. Daniel Graig geeft de rol meer rauwheid en menselijkheid, aldus de schrijvers in ‘Becoming Bond’. Dit zien we ook aan de loshangende stropdas op deze poster. Dit is een belangrijk verschil in stijl met de posters uit 1962 en 1973. Er wordt hier wellicht verwezen naar de slordigheid of onbezonnenheid van de jonge James Bond in de film. Bond gaat in het begin van de film een keer de mist in wanneer hij zijn baas in verlegenheid brengt door een aantal internationale regels te overtreden met extreme roekeloosheid.
Conclusie
Er lijkt op de posters niet zoveel aandacht uit te gaan naar het feit dat James Bond voor het eerst vertolkt wordt door een nieuwe acteur, met uitzondering van LIVE AND LET DIE met Roger Moore, omdat deze acteur al een grote sterrenstatus had verweven. Hoewel de James Bond-posters door de jaren heen een ontwikkeling hebben doorgemaakt, met name op het gebied van de afbeelding van de vrouw, lijkt het niet uit te maken wanneer er een nieuwe acteur ten tonele komt. Het promoten van de Bond-franchise zelf is belangrijker in de posters.
Noot: Het symbool 007 samen met het pistool krijgt op elke poster uit deze analyse terug op een prominente plek. Het is immers bepalend voor de identiteit van James Bond. Zoals op de allereerste poster uitgelegd werd.
Endnote
1 Voor posters van deze twee bondfilms zie IMDB, http://www.imdb.com/title/tt0066995/ en http://www.imdb.com/media/rm1235204608/tt0062512 (laatst geraadpleegd: 13-05-2011)
2 Voor posters van deze twee bondfilms zie IMDB, http://www.imdb.com/title/tt0066995/ en http://www.imdb.com/media/rm1235204608/tt0062512 (laatst geraadpleegd: 13-05-2011)
3 http://en.wikipedia.org/wiki/James_Bond_(film_series)
Referenties
Becoming Bond, Rob Done (regie), Special Treats Production Company, 2006, via Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=FbHyAwiXa1U (laatst geraadpleegd, 15-5-2011).
CASINO ROYALE (2008), Martin Campbell (regie), Columbia Pictures.
DR NO (1962), Terence Young (regie), Eon Productions.
GOLDENEYE (1995), Martin Campbell (regie), Eon Productions.
Inside live and let die, John Cork (regie), MGM Home Entertainment, 1999, via Youtube : http://www.youtube.com/watch?v=TdD1BPTeFwA&feature=related
LIVE AND LET DIE (1973), Guy Hamilton (regie), Eon Productions.
Kress, Gunther and Theo van Leeuwen, Reading Images, The Grammar of Visual Design, Londen/New York (Routlegde) 2006.
maandag 2 mei 2011
Encyclopedie van DEXTER
Een uitgebreide vorm van paratexten zien we terug bij de encyclopedie en franchise die ontstaan is naar aanleiding van de serie DEXTER. Via de officiële website van de tv-serie DEXTER, van de productiemaatschappij Showtime, wordt je doorgelinkt naar de website dexterwiki.sho.com. Het tekstgedeelte ‘wiki’ geeft al aan dat het hier gaat om een encyclopedie van DEXTER. De site bevat onder andere een weblog, victim files, character guide, chatroom en een superfan quiz. Bij alle onderdelen en links wordt er duidelijk aangegeven dat het hier gaat om officiële sites. Het logo van Showtime staat op elke pagina rechtsboven.
Het valt op dat deze website gebruikers duidelijk uitnodigt om deel te nemen aan de verschillende activiteiten op de site. Gebruikers kunnen na in te loggen ‘alternate endings’ creëren, reageren op de scènes uit afleveringen en bij elk onderdeel is er ruimte voor een discussie waar een eigen ‘thread’ gemaakt kan worden. Showtime creëert bij de website veel nieuwtjes over de serie en ruimte voor de fanbase om hun interesse te delen en onderhouden. Mij wordt duidelijk dat alle website-activiteiten met betrekking tot de participatie een duidelijk commercieel doel hebben. Deze website is een paratext op zichzelf en tegelijkertijd een verzameling of archief van verschillende paratexten, zoals bijvoorbeeld een DEXTER weblog, spoilers en fan fiction. Met alle verschillende onderdelen maakt Showtime veel informatie en achtergronden van DEXTER openbaar en wordt er een soort hype gecreëerd rond de serie. In dit geval geldt voor vele kijkers, hoe meer je te weten komt, hoe nieuwsgieriger je wordt naar meer.
Bekijk hier de ‘DEXTER wiki’
http://dexterwiki.sho.com/
Het valt op dat deze website gebruikers duidelijk uitnodigt om deel te nemen aan de verschillende activiteiten op de site. Gebruikers kunnen na in te loggen ‘alternate endings’ creëren, reageren op de scènes uit afleveringen en bij elk onderdeel is er ruimte voor een discussie waar een eigen ‘thread’ gemaakt kan worden. Showtime creëert bij de website veel nieuwtjes over de serie en ruimte voor de fanbase om hun interesse te delen en onderhouden. Mij wordt duidelijk dat alle website-activiteiten met betrekking tot de participatie een duidelijk commercieel doel hebben. Deze website is een paratext op zichzelf en tegelijkertijd een verzameling of archief van verschillende paratexten, zoals bijvoorbeeld een DEXTER weblog, spoilers en fan fiction. Met alle verschillende onderdelen maakt Showtime veel informatie en achtergronden van DEXTER openbaar en wordt er een soort hype gecreëerd rond de serie. In dit geval geldt voor vele kijkers, hoe meer je te weten komt, hoe nieuwsgieriger je wordt naar meer.
Bekijk hier de ‘DEXTER wiki’
http://dexterwiki.sho.com/
maandag 25 april 2011
Filmposter ORFEU NEGRO (1959)
Via www.movieposterb.com heb ik gezocht naar de officiële poster van de film ORFEU NEGRO (1959). Omdat deze film opgenomen is in Brazilië en gemaakt is door Franse en Italiaanse filmmakers bestaan er vele verschillende posters van deze film. Ik heb in deze analyse een selectie gemaakt van drie posters die ik nader zal toelichten. Daarbij staat de eerste Spaanstalige poster centraal.
Op deze poster zien we bovenin de poster het logo van de filmmaatschappij. Links onderaan staat de titel van de film; ORFEU NEGRO. Daaronder de namen Marcel Camus, Marpessa Dawn en Breno Mello. Uit deze poster kan niet opgemaakt worden welke functies die personen vervullen. Daaronder wordt vermeld dat deze prijs de winnaar is op het filmfestival in Cannes. Er staat geen jaartal vermeld op deze poster. Onderaan in het midden staat Technicolor.
Technicolor was wereldwijd het meest gebruikte kleuringproces in Hollywood speelfilms van 1922 tot 1952. Dit is echter geen Hollywood film, maar een Braziliaans, Europese productie.
De titel staat bij elkaar gegroepeerd links onderaan de poster. De titel is gedrukt in exotische witte blokletters. Daaronder staat tekst in kleinere neutrale blokletters die meer op gaan in de achtergrondkleuren van de poster. Op die manier valt de titel op, ten opzichte van de rest van de poster en tekst.
Op de poster zien we op de voorgrond een man die zich ontfermt over een bewusteloze vrouw. Achter hem staat een man in een donker kostuum met abstracte versieringen. Die staat in een grotere schaal afgebeeld dan de twee personages op de voorgrond. Op de achtergrond zien we een menigte dansende en feestvierende mensen in kleurige kledij met in de verte een skyline van een stad.
Opvallend is dat de typografie, de credits en logo’s maar een heel klein gedeelte van deze poster innemen. Het is duidelijk ondergeschikt aan het verhaal. Ook worden er geen sterren ingezet als reclamestunt. De film presenteert zich via deze poster dus duidelijk niet als commercieel, maar eerder onafhankelijk.
Ik heb deze eerste poster gekozen omdat datgene wat we zien heel duidelijk een narratief afbeeldt. Het is naar mijn idee de meest representatieve poster voor het filmverhaal. Het narratief komt duidelijk naar voren doordat de belangrijkste personages zijn afgebeeld; Orpheus, Euredyce en de dood die hen overmeestert. Al kan het zijn dat de kijker in deze afbeelding op het verkeerde been wordt gezet doordat Orpheus een mes in zijn hand heeft, dat gericht is naar Euredyce. Als we er vanuit gaan dat Orpheus een mes in zijn hand heeft om Euredyce te beschermen, zou dit beter aansluiten bij het verhaal wat volgt in de film. De dood opereert zonder dat Orpheus het ziet, deze gebeurtenis op de poster is gelijk aan het verhaal in de film.
De tweede Franse poster is de officiële en meest gebruikte poster in Europa. De regisseur van ORFEU NEGRO, Marcel Camus is Frans. Een groot gedeelte van de distributie werd ontwikkeld in Frankrijk en Italië. Daarom is het wellicht interessant om deze posters naast elkaar te leggen.
Op de Franstalige poster is er veel meer aandacht voor de credits. Er worden meer castleden vermeld en behalve de regisseur worden ook de schrijver en de producent vermeld. Het grootste verschil met de eerste poster is dat we hier alleen de twee hoofdpersonages zien; Orpheus en Euredyce. Orpheus houdt Euredyce op een vergelijkbare manier vast als bij de eerste poster. Als we dit vertalen naar de mythe kunnen we hieruit concluderen dat Euredyce vermoord is door de dood, terwijl Orpheus haar probeert te redden. Door enkel de twee hoofdpersonages af te beelden wordt gesuggereerd dat zij samen het belangrijkste kernverhaal vormen.
De typografie is klassiek en ook hier ligt de meeste nadruk op de titel. De vermelding van de Palm d’Or staat hier buiten de rest van de tekst geplaatst, waardoor deze vermelding extra aandacht krijgt. Rechts van de credits staat Eastmancolor. Eastman Kodak uit de Verenigde Staten introduceerde een high-quality color print film. Dit was een nieuwe stap in het Technicolor proces.
Als laatste zien we de derde Duitse poster, met meerdere getekende personages. Hier is ook het personage Mira te herkennen, een belangrijke sleutelrol in het filmverhaal. Als jaloerse ex-verloofde zorgt zij er uiteindelijk voor dat Orpheus ten val komt met Euredyce in zijn armen. Deze poster is in dezelfde stijl getekend als de tweede poster, vermoedelijk door dezelfde tekenaar. Ook de grafische vormgeving komt overeen. Wel besteedt deze laatste poster meer aandacht aan de omgeving en het carnaval, oftewel het cultuursociologische aspect. In dat opzicht zijn de eerste en de laatste poster goed met elkaar te vergelijken.
Opvallend is dat op alle drie de posters getekende personages staan. Er wordt een dominante figuratieve stijl gehanteerd. Deze tekeningen benaderen bewust niet altijd de werkelijkheid; de personages en de achtergrondomgeving zijn op een sprookjesachtige manier afgebeeld. Hieruit kunnen we afleiden dat het om een sprookje of mythe gaat. Hier zien we het affiche als een uiting van het genre. Deze film is een eigentijdse vertelling van de Griekse mythe van Orpheus en Euredyce.
Naast de Griekse mythe, speelt het carnaval ook een hele belangrijke rol in de film. Het filmaffiche fungeert hier als uiting van een cultuursociologische factor. Ik mis dit aspect echter op de tweede poster; deze geeft een eenzijdig beeld van het narratief omdat enkel de twee hoofdpersonages hier afgebeeld worden.
De veelkleurigheid bij de kleding van de personages en in de omgeving versterken het feestgevoel van de menigte die carnaval viert. Daarnaast geven de kleuren ook een exotisch tintje aan de posters. Het onderscheid zich van Hollywood filmposters. Dit geldt het meeste voor de eerste, Spaanstalige poster.
De bovenstaande analyse is uitgevoerd door mij als ervaren kijker. Daarom heb ik de beelden op de poster kunnen verbinden aan het verhaal dat in de film volgt. Bepaalde factoren staan natuurlijk op zichzelf, zoals het kleurgebruik, de typografie en de figuratieve stijl op de affiches.
Ondergetekende,
Miss Moneypenny
Gebruikte websites:
www.imdb.com
www.movieposterb.com
Dexter: A Morning Routine
DEXTER is een Amerikaanse televisieserie waarin hoofdpersoon Dexter Morgan zijn leven als ‘blood spatter analyst’ probeert te combineren met zijn hobby. Dexter is in zijn vrije tijd seriemoordenaar. De opening credits, zoals dat bij veel hedendaagse tv-series het geval is, zijn een feest voor het oog. Daarom heeft Miss Moneypenny besloten om deze aan een analyse te onderwerpen.
Check eerst even de credits zelf, voordat je gaat lezen:
Filmtaal
In de opening credits van de tv-serie DEXTER zien we een ochtendritueel dat door middel van extreme close-ups opgebouwd wordt tot een lugubere tentoonstelling. Waar een ei gebakken en gegeten wordt, lijkt het alsof er in mensenhuid wordt gesneden, en waar een (bloed)sinaasappel wordt geperst, lijkt het als we hier naar een ritueel met ingewanden in een blender zitten te kijken.
De mise-en-scene: we zien luxeartikelen: mooie messen, een citruspers, steak voor het ontbijt en een braadpan. De hoofdpersoon scheert zich, flost, trekt een maagdelijk wit schoon T-shirt aan en loopt fris de deur uit, het zonnetje in. Kortom, een welvarende, goed verzorgde man die hecht aan zijn structuur.
We zien gedetailleerde shots van lichaamsdelen; apparaten en etenswaren worden afgewisseld met establishing shots van de handelingen van de ochtendroutine die daarmee gepaard gaan.
De belichting geeft de beelden een soort frisheid en schoonheid. Bepaalde beelden lijken opvallend veel op reclames. In het shot dat het personage zich scheert, lijkt het bijvoorbeeld net alsof we naar een reclame van Gilette zitten te kijken.
De muziek heeft een ondersteunende functie: opgewekt, maar met een zweem van mysterie er overheen. Het diegetische geluid (een steak die gegeten wordt, een koffiemolen die bonen vermaalt, etc.) klinkt suggestief (SE7EN, hier kom ik later nog op terug) en bijna goor.
Bloed is een terugkerend motief. We zien een mug die doodgeslagen wordt, bloed zit in de openingstitel, Dexter bloedt zich bij het scheren, hij doet ketchup over het ei, perst een bloedsinaasappel.
Opvallend aan de cinematografie is dat bijna de hele credits in slow motion worden afgespeeld. Hierdoor wordt de suggestie gewekt dat het hele ochtendritueel met uiterste precisie en hoog bewustzijn wordt uitgevoerd. De hoofdpersoon besteedt aandacht aan zichzelf en hecht erg aan structuur. Het enige shot dat niet in slow motion is gemonteerd is het snijden van het ei in het midden van de credits, waar gesuggereerd dat er in mensenhuid gesneden wordt. Hier volgen de shots kort op elkaar, met duidelijke cuts. Door deze montage doet de handeling luguber aan, terwijl het in werkelijkheid gewoon om een eitje gaat.
De credit op youtube opent met ‘Showtime presents’. Showtime Networks Inc. is onderdeel van de Amerikaanse omroep CBS en biedt entertainment programma’s aan. Vervolgens zien we de openingstitel DEXTER. Dit is het enige shot dat letters bevat. Het zijn neutrale blokletters in capitals, doordrenkt met bloed.
Wat zegt het over het verhaal?
Door de bewuste en gecontroleerde handelingen die in de credit voorbijkomen, kunnen we opmaken dat Dexter hecht aan zijn routine. Zijn blik in de camera en het 'knipoog'-geluidje aan het einde van de credits laten zien dat hij ook nog een andere kant heeft. Bloed is belangrijk omdat Dexter bij de recherche werkt als 'blood spatter analyst', maar ook omdat hij een seriemoordenaar is. De credits laten dus op een subtiele (en originele) manier het dubbelleven van Dexter zien.
De credits zijn een mooie parodie op de credits van SE7EN, dé trailer als je met een seriemoordenaar te maken hebt. De credits van SE7EN laten duistere handelingen die met uiterste precisie worden uitgevoerd op rauwe muziek van Nine Inch Nails; de credits van DEXTER laten alledaagse handelingen zien die met uiterste precisie worden uitgevoerd op een vrolijk/mysterieus deuntje.
Wat doet de trailer met je als kijker?
De trailer is verrassend; hij zet je op het verkeerde been door een alledaags ritueel een luguber tintje te geven. Als de camera maar ver genoeg inzoomt, kan alles er smerig uitzien. De credits van DEXTER wisselt deze extreme close-ups af met overzichtsshots die je een beter beeld geven van de realiteit. Luguber versus alledaags.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]-->Miss Moneypenny
Dexter opening credits: http://www.youtube.com/watch?v=ej8-Rqo-VT4
SE7EN opening credits: http://www.youtube.com/watch?v=SEZK7mJoPLY<!--[endif]-->
woensdag 13 april 2011
Oorlog! Duisters! Van Houten! Komt dat zien!
Bovenstaande poster voor ZWARTBOEK (2006) van regisseur Paul Verhoeven is de filmposter die gemaakt is voor de internationale markt. ZWARTBOEK is de duurste Nederlandse film tot nu toe. Hij genoot redelijk wat succes in het buitenland, mede dankzij deze originele filmposter natuurlijk, waarop de film als typische oorlogs-epic-blockbuster wordt aangeprezen. Maar hoe zit het met narrativiteit in deze filmposter? Wat voor verhaal wordt er verteld op deze poster, hoe staan de afbeeldingen en titel in verhouding tot elkaar en hoe staan deze in verhouding tot de film? Dat gaan we nader inspecteren.
We zien op de poster drie verschillende scènes. Op de bovenste afbeelding zien we hoofdpersoon Carice van Houten (met blond haar) die in de ogen kijkt van een Duitse officier, die met de rug naar de kijker is toegedraaid. De middelste scene laat zien hoe een boerderij gebombardeerd wordt, en in de onderste scene zien we Carice van Houten (met bruin haar) achterop een fiets zitten op een uitdagende manier, flirtend met Duitse soldaten.
Wat de drie afbeeldingen bij elkaar houdt en het mogelijk maakt er een narratief in te zien is de setting. In elke scene zit een oorlogselement, waardoor er samenhang ontstaat en we zelf de leemtes in kunnen vullen die ontstaan (‘Wat doet Carice met die officier? Wat heeft het bombardement hiermee te maken? Zijn Duitse soldaten allemaal zo vadsig?’) . In mindere mate zorgt ook de herhaling van Carice van Houten in de twee scènes voor narratieve samenhang.
Interessant op deze poster is de titel van de film. Deze kan normaal gesproken veel weggeven over de film en kan vaak een idee geven van het filmverhaal (Steiner, 149) . Je moet in het geval van ZWARTBOEK wel bekend zijn met deze term, en vooral ook wat die term kan inhouden. Als je dit als kijker weet dan kun je ook uit deze titel extra informatie afleiden: namelijk dat het verhaal draait om een belangrijk document dat levens kan redden of juist mensen het leven kan kosten.
Hoe verhoudt de poster zich tot de film? Het bombardement van de boerderij is een belangrijke gebeurtenis in het begin van de film: Rachel/Ellis/Carice van Houten zit in de boerderij ondergedoken als deze gebombardeerd wordt door geallieerde troepen; zij is de enige overlevende, en hier begint haar avontuur. Een belangrijk element in de film is dat de hoofdpersoon undercover gaat bij de SS: ze verleidt een Duitse officier om zo meer informatie te krijgen over gemene Duitse plannen. Het onderste plaatje laat zien hoe zij flirt met de vijand. In de blik in van Houten’s ogen is ook af te lezen dat zij wellicht meer wil van deze arme officier dan alleen informatie.
Kort, dus, het verhaal dat deze poster vertelt: In WOII werden boerderijen gebombardeerd en flirtten meisjes met Duitse soldaten. Ook was er een relatie tussen een blonde vrouw en een Duitse officier. Oh en er was iets met een zwart boek. Oh en Carice van Houten zit in de film, veel naakt en veel seks dus. Komt dat zien!
Mr. Moneypenny
Voor meer informatie over narrativiteit in afbeeldingen, lees:
Wendy Steiner, Pictorial Narrativity, in: : Ryan, Marie- Laure ( ed ) Narrative across Media: the Language of Storytelling. University of Nebrasca Press , 2004. p. 145-177.
Voor meer informatie over de film, zie:
http://www.imdb.com/title/tt0389557/
Abonneren op:
Posts (Atom)